อัลตราซาวด์ไตรมาสแรก
อัลตราซาวด์ในทางสูติศาสตร์มี3ชนิดด้วยกันได้แก่ อัลตราซาวด์ 2 มิติ 3 มิติ และ 4 มิติ สูติแพทย์จะแนะนำการทำอัลตราว์ที่เหมาะสมกับคุณแม่ตั้งครรภ์ท่านนั้นๆ อาจแตกต่างกันออกไปตามความจำเป็น และค่าใช้จ่ายในแต่ละโรงพยาบาลก็แตกต่างกันไปตามชนิดของอัลตราซาวด์ด้วย โดยเฉพาะอัลตราซาวด์4มิติมีค่าใช้จ่ายที่สูง ในโรงพยาบาลรัฐบาลอาจทำอัลตราซาวด์ 4 มิติในรายที่จำเป็นเท่านั้น ส่วนการตรวจดูทารกในครรภ์ของไตมาสแรกนั้น สูติแพทย์จะดูในสิ่งต่อไปนี้ ตามอายุครรภ์
อัลตราซาวด์ไตรมาสแรกในช่วงอายุครรภ์ต่างๆ
- อายุครรภ์ 5 สัปดาห์ เริ่มเห็นถุงการตั้งครรภ์
- อายุครรภ์ 6 สัปดาห์ เริ่มเห็นตัวเด็กและหัวใจเด็กเต้นกระพริบๆได้ ทารกในครรภ์มีความยาวประมาณ 5-6มิลลิเมตร โดยส่วนใหญ่เเพทย์จะตรวจผ่านทางหน้าท้อง ในคุณแม่บางรายเห็นภาพไม่ชัดเจน แพทย์อาจเลือกใช้วิธีการตรวจทางช่องคลอดแทน
- อายุครรภ์ 8 สัปดาห์ ทารกยาวประมาณ 2 เซนติเมตร ทารกมีพัฒนาอวัยวะหลายระบบแต่ยังไม่สมบูรณ์
- อายุครรภ์ 11 - 14 สัปดาห์ ทารกในครรภ์ยาวประมาณ 5 - 8 เซนติเมตร ในช่วงสัปดาห์นี้ สูติแพทย์จะทำการตรวจสุขภาพทารกในครรภ์ โดยวิธีการวัด NTซึ่งเป็นการตรวจคัดกรองการตั้งครรภ์ทารกกลุ่มอาการดาวน์และภาวะโครโมโซมผิดปกติอื่นๆ รายละเอียดต่างๆ มีดังนี้
Nuchal translucency หรือ NT คือน้ำที่สะสมบริเวณด้านหลังต้นคอ (ท้ายทอย) ทารกที่มีลักษณะใส ไม่มีความเข้มเสียงจากการตรวจคลื่นเสียงความถี่สูง การวัดความหนาของน้ำที่สะสมใต้ท้ายทอยทารกนี้ถูกนำมาใช้ในการตรวจคัดกรองการตั้งครรภ์ทารกกลุ่มอาการดาวน์และภาวะโครโมโซมผิดปกติอื่นๆ โดยพบว่าประมาณ 1 ใน 3 ของทารกที่มี NT หนาผิดปกติจะมีโครโมโซมผิดปกติและครึ่งหนึ่งของทารกกลุ่มที่มีโครโมโซมผิดปกตินี้จะเป็นทารกกลุ่มอาการดาวน์(8) NT ที่หนาผิดปกตินี้ ตามรูปนี้
ซึ่งจากรูปไม่ถือว่าเป็นความพิการของทารกในครรภ์ แต่เป็นเครื่องหมายแสดงถึงความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น NT จะมีความหนามากขึ้นในทารกที่อายุครรภ์มากขึ้น เมื่อวัด NT เป็นมิลลิเมตรแล้วนำมาเทียบกับค่ามัธยฐานของ NT ที่อายุครรภ์นั้นๆ เพื่อปรับค่าให้แสดงเป็น MoM จะสามารถนำมาคำนวณความเสี่ยงในการตั้งครรภ์ทารกกลุ่มอาการดาวน์ร่วมกับการตรวจ PAPP-A และ hCG ในไตรมาสแรกได้โดยพบว่าประสิทธิภาพในการตรวจคัดกรองการตั้งครรภ์ทารกกลุ่มอาการดาวน์เท่ากับร้อยละ 79 – 87(1) ซึ่งประสิทธิภาพดีเทียบเท่ากับการตรวจ quadruple marker test ในไตรมาสสอง อายุครรภ์ที่วัดความหนาของ NT ก็ส่งผลต่อประสิทธิภาพของ NT ในการแยกการตั้งครรภ์ทารกกลุ่มอาการดาวน์ออกจากทารกปกติ โดยพบว่าประสิทธิภาพจะลดลงหากตรวจคัดกรองในอายุครรภ์ที่มากขึ้น การวัดความหนาของ NT อย่างเดียวประสิทธิภาพจะเท่ากับร้อยละ 64 – 70 ดังนั้นการวัดความหนาของ NT เพียงอย่างเดียวจึงถูกแนะนำให้ใช้เฉพาะการตรวจคัดกรองทารกกลุ่มอาการดาวน์ในกรณีการตั้งครรภ์แฝด
อัลตราซาวด์ไตรมาสแรก โดยรวมตรวจดูอะไรได้บ้าง
- อัลตราซาวด์ตรวจดูอายุครรภ์ โดยเฉพาะคุณแม่จำรอบเดือนไม่ได้การตรวจวัดอายุครรภ์ที่ได้จาการคำนวนจากอัลตราซาวด์ในไตรมาสแรกจะถือว่ามีความแม่นยำสูงสุด
- อัลตราซาวด์ดูตำแหน่งและลักษณะของถุงการตั้งครรภ์ เพื่อวินิจฉัยการตั้งครรภ์ที่ผิดปกติ เช่น การตั้งครรภ์นอกมดลูก ครรภ์ไข่ปลาอุก หรือท้องลม
- อัลตราซาวด์ดูตัวเด็กและการเต้นของหัวใจ
- อัลตราซาวด์ดูจำนวนทารก การวินิจฉัยเด็กแฝดจะแม่นยำที่สุดในช่วงนี้เหมือนกัน
- อัลตราซาวด์ดูโครงสร้างอื่นๆของคุณแม่ ได้แก่ มดลูกและรังไข่ ว่ามีความผิดปกติเป็นเนื้องอกอะไรหรือไม่
ในการตั้งครรภ์ทุกครั้งมีความเสี่ยงทั้งต่อสุขภาพลูกและสุขภาพแม่ เพราะฉะนั้น คุณแม่ตั้งครรภ์ควรไปฝากครรภ์ตามนัดทุกครั้ง เพราะในแต่ละครั้งแพทย์อาจจะมีการตรวจพิเศษอื่นๆเพิ่มเติม หากพบความเสี่ยงต่างๆจะได้เข้ารับการรักษาที่ถูกต้องเหมาะสมตามอายุครรภ์
บทความแนะนำสำหรับคุณแม่
1. ประเภทของอัลตราซาวด์ตอนตั้งครรภ์และค่าใช้จ่ายในการทำอััลตราซาวด์
2. อัลตราซาวด์ 4 มิติ ตรวจอะไรได้บ้างค่าใช้จ่ายเท่าไหร่
3. สายสะดือพันคอทารกในครรภ์ แม่รู้จะรู้ได้อย่างไร
เรียบเรียงโดย : Mamaexpert Editorial Team
